Felsefi Bilgi Nedir? Proje Mi, Felsefe Mi, Yoksa Tam Bir Zihinsel Kaos Mu?
Bugün size Felsefi bilgi nedir, proje mi yoksa sadece büyük bir kafa karıştıran düşünce mi, bunu anlatmaya çalışacağım. Hadi, derin düşüncelere dalmadan önce şunu kabul edelim: Felsefi bilgi dediğiniz şey, genellikle iki tip insanın sorusu olur. Birincisi, insanın hayatı anlamaya çalıştığı anlarda “Acaba ben kimim? Neredeyim? Ne yapıyorum?” sorularını soran tip. İkincisi ise arkadaşlar arasında sürekli kafa sallayıp “Valla, felsefi bilgi çok önemli bir konu aslında” diyerek şişik cümlelerle herkesi etkileyen tip. Ama hiç merak etmeyin, ben her ikisine de dair bir şeyler anlatacağım.
Felsefi Bilgi: Yani… Ne İşe Yarar Ki?
Felsefi bilgi dedikçe insanın aklına genellikle ağır kitaplar, adam gibi düşünceler ve “Şimdi düşündüm de aslında her şeyin anlamı yok, varlık da var olmalı mı ya da yok mu?” gibi cümleler gelir. Hani bir şey anlamışsınız gibi gözlüklerinizi takıp dünyayı bir bilge gibi sorgulamak… Ama bakın, ben size felsefi bilginin aslında tam olarak böyle olmadığını söyleyeceğim. Çünkü bence felsefi bilgi de bir proje gibi bir şey. Hani, bazen bir projeye başlarsınız, çok heyecanlısınızdır, ama sonunda tam olarak ne yaptığınızı anlayamazsınız ve işler yolunda gitmez. İşte felsefi bilgi de öyle bir şey!
Bir felsefi soruya başlangıçta çok kafanızı yorsanız da, sonunda bulduğunuz yanıt genellikle şu olur: “Ehh, ne fark eder ki, zaten her şeyin anlamı yok.” Ama işte bu noktada gerçek felsefi bilgi başlar. Çünkü asıl soru şudur: “Anlam arayışı aslında kendisi bir anlam taşır mı?” Bunu anlamak da, tıpkı yanlış yapılmış bir projeyi düzelten kişi gibi, kafanızı duvarlara vurmanız anlamına gelir.
Felsefi Bilgi Bir Proje Gibi Mi? Neden Olmasın?
Şimdi gelelim felsefi bilgi ile projeyi kıyaslama kısmına. Felsefi bilgi, biraz da “proje” gibi çalışır aslında. Hani bazen her şeyi planlar, yol haritası çizersiniz ama işin içine duygular, rastlantılar ve sürprizler girer. Ne plan ne de harita kalır! Mesela, geçenlerde bir arkadaşım bana felsefi bilgi nedir diye sordu. “Ya, felsefi bilgi… Bence bir çeşit projedir” dedim. Ama tam olarak ne demek istediğimi ben de bilmiyorum.
Arkadaşım kafasını iki yana salladı, “Yani, bir şeyin anlamını anlamaya çalışırken ortaya çıkan karmaşa mı?” dedi. Bu cevap bana hiç de fena gelmedi, çünkü hayatımda belki de ilk kez bir felsefi bilgiyi arkadaş ortamında bu kadar net açıklamış oldum. “Aynen öyle,” dedim. “Ama o projede, çoğu zaman sadece soru işaretleri kalır, çözümler pek bir netleşmez.”
İç Ses: “Daha Derin Düşünmelisin”
O an içimden bir ses “Daha derin düşünmelisin,” diye fısıldadı. Evet, biz felsefi bilgi arayanlar bazen bu seslere takılırız. “İç ses” diye bir şey var. Bir bakıyorsunuz, iç sesiniz size, “Ya bu hayatın anlamı ne?” diye soruyor. Sonra derin bir nefes alıp, belki de en güzel cevabı buluyorsunuz: “Bilmiyorum, belki bir proje yaparım, onu araştırırım.”
Bu noktada, felsefi bilginin proje olabileceği fikri aslında çok da uzak değil. Bir projede olduğu gibi, felsefi bilgi de başlangıçta karmaşık ve belirsiz olabilir, ama her adımda çözülmesi gereken bir sorun vardır. Düşüncelerinizin ve keşiflerinizin sonunda aslında hiç de net bir sonuca varamayabilirsiniz, ama o süreci yaşamak da başlı başına bir anlam taşır. Tıpkı her projede sonunda “Ne yaptım ki ben?” sorusunun sorulması gibi…
Felsefi Bilgi Nedir? Gerçekten Bir Proje mi?
Felsefi bilgi dedikleri şey aslında, insanın “Ne oluyor ya? Bu dünya niye var?” gibi büyük soruları sormasıdır. Ama şöyle bir gerçek var ki, bu soruların cevabını bulmak, bazen izlediğiniz sonu gelmeyen projelere benzer. Ne kadar uğraşırsanız uğraşın, her şeyin başlangıç noktasına geri dönüp aynı soruları sormak zorunda kalırsınız. Tıpkı yıllarca yapılan bir projede hep aynı yanlışları yapmanız gibi. Ama önemli olan, her soruyu sormaya devam etmektir. Felsefi bilgi de işte bu soruları sormak, bazen hata yapmaktan korkmamaktır.
Benim gibi birisi için felsefi bilgi, bazen gereksiz bir kafa karışıklığına yol açsa da, aslında hayatı anlamaya çalışırken önemli bir rol oynar. Ve nihayetinde, her proje gibi, bazen cevapsız kalabilir, ama en azından o yolda yürümek, arayış içinde olmak anlamlıdır.
Sonuçta Felsefi Bilgi Nedir? Tam Bir Kafa Karışıklığı!
Sonuç olarak, felsefi bilgi nedir? Bu soruya verilecek net bir yanıt yok. Çünkü felsefi bilgi, hep bir projeye benzer: başlangıcı ve sonu belirsizdir, herkes kendi yolculuğunu yapar. Belki de asıl felsefi bilgi, sadece soruları sormaktan ibarettir. Ve eğer bu yazıyı okuyup hala bir çözüm bulamadıysanız, demek ki doğru yoldasınız, çünkü felsefi bilgi de zaten bir tür kafa karışıklığı değil mi?